Архив рубрики: үйэтитии

Үйэтитии сылын чэрчитинэн тэрээһиннэр

Баппаҕаайы участковай балыыһата

Саха АССР доруобуйатын харыстабылын министерствотын 119 №-дээх бирикээhинэн 1938 сыллааахха атырдьах ыйын 22 күнүгэр биэс миэстэлээх фельдшерскэй-акушерскай пуун аhыллыбыта. Ити 125 кв.км хабар билиҥҥи Лѳкѳчѳѳн, Баппаҕаайы нэhилиэктэрин сирин уонна Танара үрэххэ кѳмүс хостонор сирин эмиэ хабара, нэhилиэнньэтэ 910 киhи. Фельдшеринэн Тобольскайдааҕы фельдшерскэй-акушерскай оскуоланы бүтэрбит Желтовская Нина Петровна  – сэбиэдиссэйинэн, Жернова Полина Ивановна – акушерканан ананан үлэлээбиттэрэ. Медпууҥҥа аналлаах дьиэ суоҕа, оччолорго нэhилиэк сэбиэтин исполкомун председателинэн Таскин Егор Николаевич үлэлиирэ, кини сельсовет дьиэтин медпууҥҥа анаан онорторон биэрбитэ. Андреев, Ворошилов, Сталин колхозтар күүстэринэн саҥа балыыhа дьиэтэ 1938-39 сылларга тутуллан үлэҕэ киирбитэ.

Трахома (одуруун) ыарыытын суох оҥорор сыалтан 1964 с. Сортуол, Арыылаах учаастактарыгар фельдшерскэй-акушерскай пууннар тэриллэ сылдьыбыттара.

Биhиги нэhилиэкпитигэр 1938 с. бастакы анал үѳрэхтээх эмп үлэhиттэрэ кэлбиттэрэ. Кинилэр кэннилэриттэн утуу-субуу фельдшерскэй-акушерскай пуун үлэhиттэрэ кэлитэлээн барбыттара. Олор истэригэр биhиги биир дойдулаахтарбыт үлэлээн-олорон ааспыттара.

Читать далее Баппаҕаайы участковай балыыһата

Ыам ыйын 27 күнэ – Бүтүн Россиятааҕы библиотека күнэ

Николай Николаевич Антонов

(05.05.1928 – 27.06.1999)

Николай Николаевич Антонов 1928 с. ыам ыйын 5 күнүгэр Баппаҕаайы нэһилиэгин Сортуол учаастагар Билиистээх эбэ хотуҥҥа күн сирин көрбүтэ. 1949 с. Баппаҕаайы ситэтэ суох оскуолатын бүтэрбитэ. Итинтэн салгыы үөрэххэ баҕалаах уол кооперативнай техникум пушно-охотоведческай отделениетыгар туттарсан киирэр, онтон доруобуйатын туругунан уурайар.  1966 с. культпросвет училищены библиотекарь идэтин ылан бүтэрэр.

Читать далее Ыам ыйын 27 күнэ – Бүтүн Россиятааҕы библиотека күнэ

Ырыа күнэ

Ырыа олоҕу кытта тэҥҥэ сайда турар норуот тыына, сомоҕолуур күүс, олох дьүөрэтэ уонна доҕуһуола. Саха ырыатын сайдыытын баай ис хоһоонноох устуоруйатын сэгэтэн көрөр эбит буоллахха, саха ырыата кэм кэрдии тэтиминэн үүнэр, сайдар, саҥаттан саҥа таһымҥа тахсар. Ырыаны иһиттэхпитинэ, үөрэммит ытыыбыт, санаабыт сайҕанар, уйулҕабыт уһуктар.


Ырыа барахсан, ырыа
Мин, ыал буолар доҕорбунуун,
Ыалдьыттыыр атаспыныын,
Ыраах, омук да дьонунуун
Ыпсаран, ситэрэн кэпсэтэр
Ырыа диэн аргыстаахпын!
Ыарыыбын да аһарынарбар,
Ыксыыр мунар да түгэммэр,
Үөрүүбүн да үллэстэрбэр,
Дьолбуттан дьоҥҥо бэрсэрбэр,
Ырааска кэрэҕэ угуйар
Ырыа диэн сирдьиттээхпин!

Баппаҕаайы нэһилиэгэр Үйэтитии сылынан ыллаан-туойан ааспыт ырыаһыт далбар хотуттарбытын ахтан-санаан ааһыаҕыҥ. Кинилэр нэһилиэк культурнай-общественнай олоҕор бэйэлэрин кылааттарын киллэрбиттэрэ, ырыа алыбар ылларан кэрэ куоластарынан көрөөччүлэр дууһаларын долгуппуттара, үөрдүбүттэрэ.

Читать далее Ырыа күнэ

Сибээс олохтонуута

Урут биьиги нэһилиэкпитигэр почтаны (суругу, хаһыаты) Орто Бүлүүттэн аттаах киһи(кольцевик) таһара. Кольцевигынан Харлампьев Г.Д. үлэлээбитэ.
1951 сыллаахха куораты кытта сибээстэһэргэ аналлаах илииннэн үлэлэтэр мотуордаах рация олохтоммута. Манна бастаан радистарынан Макаров (Абырахсирэй), Голованенко Ю.Н., Васильев Егор Васильевич үлэлээбиттэрэ. 1961 сылтан сибээс Баппаҕаайытааҕы отделениета аһыллыбыта.
Бастакы начальнигынан Павлов Василий Алексеевич кэлэн үлэлээбитэ. Онтон Корякин Степан, Попов Макарий улэлии сылдьыбыттара. Почта начальнигынан өр сылларга Петров Иван Тимофеевич үтүө суобастаахтык үлэлээбитэ. Иван Тимофеевич үлэтигэр бэриниилээҕэ, чуолкайа, Табаарыстыы суут председателинэн үлэлээн нэһилиэнньэ ытыктабылын ылбыта.
1956 сыллаахха Дьокуускай- Бүлүү икки ардыларыгар телефон линията тардыллыбыта. Онон сибээс коммутатор нөҥүө олохтоноро. 1957-62 сс. 11 №дээх ЛТУ диэн тэрилтэ Илбэҥэҕэ кииннээн үлэлээбитэ. Онно начальнигынан Малышев Р. В., Иванов Н.И. үлэлээн сылдьыбыттара. 1966 сыллаахха Лөкөчөөн учаастагар усилительнай станция дьиэтэ тутуллан бүппүтэ.Сибээс ити сылларга коммутатор нөҥүө кэпсэтиллэр буолан кэккэ ыарахаттардаах этэ.
Баппаҕаайынэһилиэгэр сибээс отделениетын начальнигынан 17 сылустата (1967-83 сс.) Алексеев Федор Алексеевич, коммутаторынан Васильева Елизавета Алексеевна, монтерунан Харлампьев Константин Гаврильевич үлэлээбиттэрэ.

Читать далее Сибээс олохтонуута

Они приближали Победу

Харлампьев Афанасий ГаврильевичАлексеев Михаил АндреевичТомский Федор Семенович
Алексеев Егор СидоровичАкимов Яков СеменовичИванов Егор Николаевич
Антонов Афанасий СтепановичНиколаев Николай ЕгоровичАлексеев Степан Гаврильевич
Николаев Петр АфанасьевичИванов Тит НиколаевичЛыткин Алексей Егорович
Эверстов Степан СаввичНиколаев Тит НиколаевичАлексеев Прокопий Алексеевич
Федоров Петр СпиридоновичФедоров Николай ВасильевичИванов Семен Николаевич
Новиков Алексей НиколаевичНиколаев Федот Игнатьевич

Ахтан санаан ааһыахха…

Аан Дойдутааҕы ветеринария күнэ киһи –аймах үтүө ,чөллөөх буолуутугар сүҥкэн улахан суолталаах. Кини улууканнаах туһата- киһи аймаҕы аһылыгынан хааччыйыыга, ресурсаны эбэн биэриитигэр.

Читать далее Ахтан санаан ааһыахха…

Баппа5аайы нэһилиэгин булчуттара

Сахалар түҥ былыргыттан төрүт дьарыктарынан бултааһын буолара. Кыһын сир-дойду маҥан кырса хаарынан бүрүлүннэҕинэ, булчуттар тэринэн-хомунан баай тыаларыгар бултуу-алтыы тахсаллара.

Ол курдук Баппаҕаайы сиригэр колхуоска, сопхуоска булчуттарынан аатырбыт, дьон-сэргэ умнубакка көлүөнэттэн көлүөнэҕэ уос номоҕо гынан кэпсээн кэлбит булчуттарынан буолаллар:

Читать далее Баппа5аайы нэһилиэгин булчуттара

“БАЯН ДОЛГУТАР ТЫАҺЫНАН – ӨССӨ ЫЛЛАА”

Кулун тутар 25 күнүгэр Баппаҕаайы нэһилиэгэр хаһан да буолбатах дьоро киэһэ буолла. баянист, ырыаһыт Николай Семенович Платонов аатын үйэтитэн “Баян долгутар тыаһынан – өссө ыллаа” баянистарга аналлаах аһаҕас ырыа күрэҕэ  бэрт сэргэхтик ыытылынна.Куонкурус саҕаланыытыгар Платонов Н.С. оҕолоро, быраата нэһилиэк дьаһалтатыгар, Алаһа СК коллективыгар, махтал тыллары эттилэр бэлэхтэрин туттардылар. Уола Виктор Николаевич Саха сирин транспорын үтүөлээх үлэһитэ, Саха сирин авиациятын бочуоттаах үлэһитэ, авиация бэтэрээнэ, СӨ баянистарын союһун чилиэнэ, самодеятельность кыттыылааҕа баянынан ыллаан дойдутун дьонун үөртэ. Хос эһээтин туйаҕын хатарар сиэнэ Ян Арктикатааҕы култуура институтун студена аккордеоҥҥа эһэтэ баяҥҥа оонньоон сүрдээх үчүгэй нүөмэри көрдөрдүлэр.

Куонкуруска Дьокуускай куораттан, Нам, Кэбээйи, Горнай, Хаҥалас, Бүлүү улуустарыттан 7 ырыаһыт -баянист кыттыыны ыллылар. Кыттааччылар 2 лии ырыаны толордулар, бастакыннан Үлэ, үөрэх туһунан, иккиһинэн бэйэлэрэ сөбүлүүр ырыаларын. Бииртэн биир талааннаах дьон баяннарын тыаһынан ырыаларынан көрөөччүнү долгуттулар.

Читать далее “БАЯН ДОЛГУТАР ТЫАҺЫНАН – ӨССӨ ЫЛЛАА”

Кулун тутар 21 күнэ Саха Сиригэр Сылгыһыт күнэ

Сылгыһыт – ыарахан уонна эппиэттээх үлэ. Киһи эрэ барыта сылгыһыт буолан төрөөбөт, сылгыһыт уустук идэтин талбат. Кыһыннары-сайыннары биир өрөбүлэ суох ыҥыыр үрдүгэр олорон, сыһыылары сыыйан, алаастары кэрийэн, үрэхтэри быһан, сыспай сиэллээҕи көрүү-истии ыарахан,уустук үлэ.

Читать далее Кулун тутар 21 күнэ Саха Сиригэр Сылгыһыт күнэ

Олох-дьаһах коммунальнай тэрилтэтэ (ЖКХ)

Маһынан оттуллар ититэр система аан бастаан оскуолаҕа 1980 сыллаахха киирбитэ. Ол иннинэ нэһилиэк Сэбиэтин дьиэтэ 70-с сылларга автономнай маһынан ититэр систиэмэ этэ. Олох сайдыытын кытта сопхуос саҕана гаражтар аан бастаан ититэр систиэмэҕэ холбоммуттара. Сопхуос ыһыллан котельнайдар оттуктарын хааччыйыы боппуруоһа сытыытык турбута. Ол иһин 1992 сыллаахха олохтоох дьаһалта иһинэн олох-дьаһах коммунальнай тэрилтэтэ тэриллибитэ, онтон 1994 сыллаахха улуус иһинэн олох-дьаһах коммунальнай тэрилтэлэрэ, Баппаҕаайыга ОДьКХ учаастага үлэтин саҕалаабыта. Нэьилиэккэ улахан суолталаах үлэ5э үтүө суобастаахтык, үлэлэригэр бэриниилээхтик үлэлээбит дьоннорунан буолаллар:

Читать далее Олох-дьаһах коммунальнай тэрилтэтэ (ЖКХ)